راهنمای جامع مسترینگ موسیقی: نکات و ترفندهای ضروری
مسترینگ موسیقی، یعنی بخشیدن شفافیت و درخشش به موسیقی. همینطور حجیم شنیده شدن آن. بخشیدن شفافیت و درخشش یعنی موسیقی واضح شنیده شود نه کدر و بم یا تیز و گوشخراش. حجیم شنیدهشدن یعنی موسیقی پر و چاق شنیده شود نه لاغر و بدون انرژی. به طور ساده، گوش دادن به موزیک بعد از مسترینگ نباید باعث به وجود آمدن حس انفجار در اسپیکرها شود، به عبارتی سطح صداها با یکدیگر متعادل و در کل آهنگ حس گیرایی داشته باشد.
یکی از بزرگترین تفاوتهای مسترینگ با میکس این است که در مسترینگ شما تنها با یک لاین صدا سروکار دارید، در صورتی که در میکس با تعداد زیادی از لاینها روبهرو هستید. مستریگ نسبت به میکس بحثی مبهم و سربستهتری است، یعنی مسترینگ پروسهایست وابسته به علم در این زمینه! شاید بتوان میکس را با آزمون و خطا به جایی رساند، اما مسترینگ تحت هیچ شرایطی با آزمون و خطا نتیجه نخواهد داد.
به طور کلی برای انجام میکس نیاز به حرفهای بودن نیست و از همین الان میتوانید شروع به میکس کردن کنید اما برای مسترینگ بدون شک باید یک حرفهای باشید. خوب است بدانید که میکس و مسترینگ به طرز باورنکردنی به هم متصل هستند. یعنی اگر استاد مسترینگ باشید، و کسی برای شما پروژهی غیرحرفهای میکسشده برای مسترینگ ارسال کند، قطعاً با مشکل روبهرو خواهید شد و نمیتوانید دقیقاً آن چیزی که برای مسترینگ در نظر دارید پیاده کنید. و تنها راه آن تصحیح میکس است. پس در هر صورت میکس هم باید حرفهای انجام شود تا در مرحلهی بعدی یعنی مسترینگ همه چیز به خوبی پیش برود و پازل شما تکمیل شود.
هم اکنون پلاگین و نرمافزارهای متعددی وجود دارند که انجام میکس و مسترینگ را در استودیوی خانگی راحتتر کردهاند. به همین دلیل است که بسیاری از آهنگسازان پروژههای خود را در خانه میکس و مسترینگ میکنند. هر چند کیفیت خروجی که توسط مهندس صدا و در استودیوی تجاری انجام شده به مراتب بالاتر از میکس و مسترینگی است که آهنگساز و در استودیوی خانگی خود انجام داده است. در هر صورت با ممارست و پشتکار میتوان هنر میکس و علم مسترینگ را آموخت.
مسترینگ آخرین مرحله در فرآیند تولید است، فرایند بهینه سازی موسیقی پس از تولید و آماده سازی آن برای انتشار. هیچکس تا زمانی که میکس کامل نشود شروع به مسترینگ نمیکند. مرحله مسترینگ شامل پردازش سیگنال با compression، Equalization، اشباع، بهبود Limiting، Stereo، بازسازی صدا و سایر دستکاریهای نهایی است. مهندسان مسترینگ هنگام مستر دیجیتالی باید به استانداردهای بلندی صدا توجه داشته باشند.
هدف از مسترینگ این است که موسیقی شما متعادل، منسجم، یکنواخت، حرفهای و آماده انتشار در بازار باشد. همچنین مستر، موسیقی را برای پخش در سیستمهای مختلف بلندگو و فرمتهای رسانه بهینهسازی میکند.
به طور معمول مهندسان مسترینگ، ترکیب خروجی را از مهندس میکس دریافت میکنند. سپس دست به کار میشوند. فرآیند مسترینگ، 3 هدف را دنبال میکند:
- بلندتر کردن صدای آهنگ
- برای بهتر به نظر رسیدن آهنگ
- برای اینکه آهنگ را در انواع بلندگوها بیشتر قابل تفسیر کند
منظور از مسترینگ این است که یک آهنگ مانند دیگر آهنگهای حرفهای موجود در بازار به نظر برسد. وقتی آهنگها در رادیو، یک پلیلیست یا تیتراژ یک فیلم شنیده میشوند، نباید غیرمتعارف به گوش برسد. بدان معناست که آنها باید همان سطح بلندی صدا، پاسخ فرکانسی مشابه، و صدایی عالی از هر بلندگو داشته باشند. برای انجام این کار، مهندسان مسترینگ از همان ابزارهای کلیدی میکسرها استفاده میکنند ـ صدا، EQ و فشردهسازی ـ اما تمام این پروسه را روی کل میکس اجرا میکنند. آنها همچنین تنها کسانی هستند که از شاهکلید مسترینگ، یعنی لیمیتر استفاده میکنند. یک لیمیتر، ابزاری است که هم حجم واقعی آهنگ و هم حجم برداشتشده از آهنگ را افزایش میدهد. اساساً آنها از یک لیمیتر استفاده میکنند تا صدای آهنگ را بلندتر از آنچه هست نشان دهند. این باعث میشود آهنگ قدرتمندتر و پرشورتر شود. یک دلیل مهم دیگر نیز برای مسترینگ آهنگ شما وجود دارد: گرفتن نظر سایر متخصصان. مهندسین مسترینگ یک جفت گوش تازه هستند. آنها میتوانند به اشتباهاتی که میکسر از قلم انداخته است پی ببرند.
میکسرها بیوقفه و ساعتها مشغول بررسی و کار با آهنگهای خود هستند. با گذشت زمان، دیگر قادر به شنیدن دقیق و واضح آهنگ نیستند. سخت میشود فهمید که آیا هر حرکت در روند میکس، شما را به یک آهنگ بیعیب و نقص و حرفهای نزدیک میکند یا نه. شاید در حال دور شدن از آن هدف هستید. اما مهندسان مسترینگ قبلاً آهنگ شما را نشنیدهاند! آنها میتوانند فوراً اشتباهات شما را بگیرند و آنها را اصلاح کنند. مشروط به این که چیزی باشد که در خود فایل استریو قابل رفع باشد. مسترینگ نمیتواند یک میکس بد را روبهراه کند، اما میتواند یک میکس خوب را بهبود بخشد. برخلاف میکس، مسترینگ تماماً در مورد اقدامات گسترده و ظریف است. چند حرکتی که در مرحلهی مسترینگ انجام میدهید بر کل آهنگ تأثیر میگذارد. مسترینگ فرآیند اضطرابآوری است، اما هر چه بیشتر در مورد آن یاد بگیرید، بیشتر آن را درک میکنید... ساده است.
دو روش مستر وجود دارد: stem مستر و stereo مستر.
Stereo Mastering چیست؟
از یک میکس Stereo به عنوان منبع صدا استفاده میکند. با این حال، این روش انعطافپذیری را محدود میکند. به عنوان مثال، اگر ولوم را زیاد کنید همزمان ولوم سایر عناصر را نیز افزایش میدهید. همین قانون در موردEQ ، دینامیک، اشباع، فضاسازی Stereo و سایر پردازشها نیز صدق میکند. با این وجود مزایای مستر Stereo شامل هزینه و آسانی تحویل کل پروژه است. مسترکردن یک فایل صوتی هزینه کمتری از مستر چندین فایل دارد. همچنین خروجی گرفتن، مدیریت و ارائهی یک فایل صوتی سادهتر از کار با چندین فایل است.
Stem Mastering چیست؟
این نوع مستر کنترل بیشتری بر شکل و tonal balance (تعادل بازههای) موسیقی شما ارائه میدهد. در این روش از چندین فایل صوتی به نام stems به عنوان منبع صدا استفاده میشود. فایلهای stem تِرَکهای جداگانه را در یک فایل، میکس میکنند. معمولاً فایلهای stem شامل قسمتهای خاصی از میکس مانند درامز، وکال، بیس، Synth است. با این روش میتوانید ترکهای جداگانه را یکبهیک پردازش کنید. این تکنیک انعطافپذیری و راحتی بیشتری را به دنبال دارد. برای مثال، میتوانید ترک صوتی را بدون تأثیر بر سایر عناصر میکس دستکاری کنید. مهندس مسترینگ پس از دستکاری هر stem، تنظیمهای نهایی را روی میکس کامل اعمال میکند. این رویکرد باعث ایجاد یک مستر متعادل و حرفهایتر میشود.
چرا مسترینگ صدا مهم است؟
مستر یک مرحلهی مهم در فرآیند تولید صداست. مثلاً: مسترینگ مدرن تضمین میکند که موسیقی شما در پلتفرمهای مختلف پخش، فرمتهای رسانهای، دستگاهها و سیستمهای بلندگو به بهترین شکل به نظر برسد. برخی از فرمتها شامل Vinyl، سیدی، نوار و فایلهای صوتی دیجیتال میشود. خدمات پخش آنلاین شامل Spotify،Apple Music ، soundcloud و موارد دیگر است.
مسترینگ، سطح صدای آهنگهای یک آلبوم یا EP را یکسان میکند. برابربودن بلندی صدای هر آهنگ، گوشدادن به آنها را لذتبخشتر می کند. برای مثال، میتوانید بدون این که میزان صدا برای هر آهنگ را تنظیم کنید به کل آلبوم گوش دهید. در نهایت، مستر، موسیقی شما را برای انتشار آماده میکند. این مرحله شامل تبدیلsample rate ، کاهش bit depth، ترتیب آهنگها در آلبوم یا EP، و افزودن فراداده مورد نیاز است. سپس فایل اصلی برای تکثیر و توزیع آمادهی ارسال میشود.
نحوهی برخورد یک مهندس مسترینگ با آهنگ به عوامل مختلفی بستگی دارد. برای مثال، سبک، فرمت صوتی، ژانر موسیقی، استانداردهای بلندی صدا، پلتفرم توزیع مورد نظر و سایر دلایل.
دلایل مسترینگ موسیقی توسط هنرمندان و مهندسان صوتی:
- افزایش کیفیت صوتی دیجیتال برای تجربهی پخش مطلوب.
- تقویت یا کاهش فرکانسهای خاص برای تعادل بازهی فرکانسی.
- رفع فرکانسهای صوتی مشکلدار، مسائل مربوط به فاز و عدم تعادل پاسخ فرکانسی.
- بهبود تعادل بازههای فرکانسی با توزیع یکنواخت فرکانسها. بازه فرکانسی متوازن به پخش بهتر آهنگهای دینامیک روی سیستمهای مختلف کمک میکند.
- مدیریت محدوده دینامیکی، کنترل transient spikes و افزایش میزان بلندی صدا. کمپرس محدوده دینامیکی عناصر را مانند چسب به هم میچسباند و چیزی یگانه ارائه میکند .
- حذف صدای کلیک و سایر صداهای ناخواسته از منبع صدا.
- استفاده از تقویت Stereo برای ایجاد تعادل Stereo و افزودن بُعد. با گسترش فضای چند بعدی میکس میتوانید بازه پایین (Low End) را بیشتر به چشم بیاورید. همچنین تجربهی گوش دادن را بهبود دهید.
- پاکسازی و حذف فرکانسهای بسیار بالا یا پایین.
- افزایش میزان بلندی صدا با limit برای رسیدن به سطوح رایج.
- اطمینان سطح صدای یکسان بین آهنگهای یک آلبوم یاEP.
- ایجاد fade یا crossfade برای انتقال هموارتر بین آهنگهای موجود در یک آلبوم یا EP.
- ترتیب دادن به ترانههای یک آلبوم یا EP.
- اضافه کردن فراداده و کدهای ISRC مورد نیاز به فایل دیجیتال. آنها برای فهرستبندی و ردیابی آهنگ ضروری هستند.
- وارد کردن اظلاعات ترکها برای تکثیر CD یا هر رسانه دیجیتالی دیگر.
- استفاده از کاهش bit depth مناسب و تبدیلsample rate. تبدیل ترکهای صوتی برای توزیع و پخش در رسانههای دیجیتال ضروری است.bit depth استاندارد bit/44.1kHz 16 است.
- آهنگ مستر شده، شرط استاندارد برای ثبت و انتشار است.
پنداشتهای نادرست دربارهی فرآيند مستر
یکی از این پنداشتهای نادرست این است که یک مستر خوب میتواند میکس بد را خوب جلوه دهد. مستر نمیتواند میکس بد را درست کند. Mixdown قبل از ارسال برای مستر باید خوب باشد.
مستر بر تمام عناصر در موسیقی شما تأکید میکند. این باعث می شود قسمتهای خوب، عالی و قسمتهای بد آن وحشتناک به نظر برسد. علاوه بر این مشکلاتی که در مرحله mixdown برطرف نشدهاند، در طول فرآیند مستر به سختی برطرف میشوند. بنابراین اگر از میکس راضی نیستید آن را برای مستر ارسال نکنید. ممکن است آنچه مهندس مستر پس میفرستد را دوست نداشته باشید. برای رفع اشتباهات خود روی آنها حساب نکنید!