در دنیای امروز، به‌ویژه در کشوری مانند ایران که تجارت در موسیقی به اندازه‌ی کشورهای پیشرفته کامل نیست، بسیاری از موزیسین‌ها بدون تهیه‌ کننده کار خود را آغاز می‌کنند. شاید در گذشته تصور می‌شد بدون تهیه‌ کننده یا سرمایه‌گذار نمی‌توان پا به دنیای حرفه‌ای موسیقی گذاشت اما حالا، با وجود پلتفرم های متنوع اینترنتی و وجود ابزارهای ارزان‌تر ضبط و تولید این دیدگاه در حال تغییر است. همچنین با تغییرات سبک زندگی مخاطبان این مسیر هموار تر شده است. 

در این مقاله، تجربیات شخصی‌ام را به‌عنوان یک موزیسین مستقل در ایران با شما در میان می‌گذارم و سعی می‌کنم روش‌هایی را معرفی کنم که می‌توان از طریق آنها بدون تهیه‌کننده، از موسیقی درآمد داشت.


[#TOC#]
 

از خانه تا مخاطب مسیری برای تولید مستقل موسیقی

در گذشته برای ضبط یک قطعه موسیقی نیاز به استودیوهای گران‌قیمت بود، اما حالا با یک لپ‌تاپ، کارت صدا، میکروفون مناسب و کمی دانش فنی می‌توان موسیقی باکیفیتی تولید کرد. من خودم اولین آلبومم را با کمترین امکانات، در اتاق کوچکی در خانم در محله مجیدیه تهران تولید کردم. برای میکس و مستر، با یک مهندس صدا در تماس بودم که از راه دور کمکم می‌کرد.

هرچند سختی دارد، اما تولید مستقل به من آزادی کامل می‌دهد؛ از سبک و محتوای قطعه گرفته تا زمان انتشار. این آزادی باعث شد بدون محدودیت و نگرانی از نظر تهیه‌کننده یا بازار، سبک‌های مختلفی را امتحان کنم. از تجربه‌ی موسیقی الکترونیک گرفته تا قطعات آکوستیک، یا حتی فضاهای تلفیقی کمتر شنیده‌شده. همین آزمون و خطاها باعث شد کم‌کم بفهمم در کدام سبک بیشترین ارتباط را با خودم برقرار می‌کنم و کجا می‌توانم واقعاً رشد کنم. در نهایت، این مسیر به من کمک کرد سبک مورد علاقه‌ام را پیدا کنم؛ جایی که می‌توانم خودم را بدون سانسور، بی‌واسطه و عمیق بیان کنم.

پلتفرمهای دیجیتال سکویی برای پرواز هنرمند

یکی از مهم‌ترین راه‌های کسب درآمد برای ما موزیسین‌های مستقل، حضور در پلتفرم‌های موسیقی آنلاین است. این فضاها به ما امکان می‌دهند بدون نیاز به واسطه یا تهیه‌کننده، مستقیماً آثارمان را به گوش مخاطب برسانیم و از آن درآمد داشته باشیم. در ایران، پلتفرم‌هایی مثل بیپ‌تونز، ریتمو، نواک و حتی شبکه‌های اجتماعی مثل یوتیوب، اینستاگرام و تلگرام بستر مناسبی برای انتشار آثار هستند. همچنین پلتفرم سازینو به‌عنوان یک پلتفرم فریلنسری موسیقی، فرصت‌های خوبی برای همکاری، فروش قطعات سفارشی یا ارائه خدمات تولید موسیقی به دیگران فراهم کرده که برای من هم چند تجربه‌ی درآمدزا ایجاد کرده است.

در مورد بیپ‌تونز، تجربه‌ی شخصی‌ام این بود که بعد از انتشار آلبومم در این پلتفرم، درصدی از فروش مستقیماً به من پرداخت شد. چون تهیه‌کننده‌ای در کار نبود، کل سهم هنرمند را خودم دریافت کردم و این برایم بسیار انگیزه‌بخش بود. اما نباید فراموش کرد که صرفاً قرار گرفتن یک قطعه در این پلتفرم‌ها تضمین‌کننده‌ی فروش نیست. تبلیغات، تعامل با مخاطب، و ساختن یک جامعه‌ی وفادار از شنوندگان، نقش حیاتی در موفقیت مالی یک اثر دارند؛ موضوعی که در ادامه به شرح آن خواهیم پرداخت.

اجراهای زنده محکی برای رسیدن به استیج

درآمد از اجراهای زنده یکی از مهم‌ترین و در عین حال لذت‌بخش‌ترین راه‌های کسب درآمد برای ما موزیسین‌های مستقل است. البته گرفتن مجوز برای اجرای رسمی در سالن‌ها معمولاً سخت و زمان‌بر است، به‌خصوص اگر تهیه‌کننده یا پشتیبان نداشته باشیم. برای همین، من مثل خیلی از موزیسین‌های دیگر، به اجرای زنده در کافه‌ها، گالری‌ها یا حتی کنسرت‌های خصوصی رو آوردم. این اجراها شاید درآمد بالایی نداشته باشند، اما تأثیرشان روی دیده شدن کار خیلی بیشتر از چیزی‌ست که اولش تصور می‌کردم. کم‌کم دیدم هر بار که جایی اجرا دارم، آدم‌های بیشتری شبکه ی اجتماعی من را دنبال می کنند یا موسیقی های من در پلتفرم ها بیشتر شنیده می شود و این یعنی ساختن یه جامعه‌ی واقعی از شنونده‌ها.

یکی از خاطره‌انگیزترین اجراهای من، اولین اجرای زنده‌ای بود که در کافه‌‌ای تو خیابون انقلاب داشتم و البته اون هم به اصرار خودم! کافه‌ای کوچک ولی باحال بود که امروز دیگه تعطیل شده. اون شب، چند مهمان داخل کافه وقتی اجرای من تموم شد حسابی تشویقم کردند و مدیر کافه، که از واکنش‌ها تعجب کرده بود، جلو آمد و مبلغی به عنوان دستمزد به من داد. بعد هم گفت: «اگه پایه‌ای، از این به بعد هر هفته همین ساعت اجرا داشته باش.» اون شب، بدون اینکه حتی فکرش رو بکنم، اولین درآمدم از اجرای زنده رو گرفتم. تجربه‌ای که نه‌ تنها اعتماد‌ به‌ نفسم رو بالا برد، بلکه مسیر پیشرفت من را هم روشنتر کرد.

آموزش موسیقی، منبعی برای درآمد پایدار

واقعیت این است که آموزش موسیقی، یکی از پایدارترین منابع درآمد برای موزیسین‌های مستقل است. وقتی شروع به تولید محتوا کردم و تجربه‌هایم را به اشتراک گذاشتم، شاگردانی پیدا کردم که علاقمند به یادگیری سبک خاص من بودند.

آموزش می‌تواند حضوری یا آنلاین باشد. در دوران کرونا، بسیاری از کلاس‌ها به پلتفرم‌های آنلاین منتقل شدند و من با ضبط چند ویدئوی آموزشی و فروش آن‌ها در شبکه‌های اجتماعی، درآمد ثابتی ایجاد کردم.

 

Saazino


 

ساخت موسیقی سفارشی، هم تجربه هم درآمد

 از دیگر مسیرهای درآمدزایی برای هنرمندان مستقل، ساخت موسیقی به سفارش دیگران است. این سفارش‌ها می‌توانند شامل تولید موسیقی پس‌زمینه برای ویدئوهای اینستاگرامی یا یوتیوب، ساخت آهنگ برای خوانندگان تازه‌کار، یا طراحی تیزرهای تبلیغاتی برای برندها باشند. در چند مورد، از طریق انتشار آگهی در گروه‌های تلگرامی مرتبط با موسیقی، موفق به جذب سفارش‌هایی شدم که ضمن ایجاد تجربه‌ای متفاوت و حرفه‌ای، درآمد قابل قبولی نیز برایم به همراه داشتند. انجام این پروژه‌ها با وجود چالش‌های فنی و زمانی، باعث توسعه‌ی مهارت‌های من در زمینه‌های مختلف موسیقی و افزایش دامنه‌ی فعالیت حرفه‌ای‌ام شد.

حمایت مالی مستقیم از مخاطبان

در مدل‌های درآمدی جدید، تمرکز بر ایجاد ارتباط مستقیم میان هنرمند و مخاطب است. اگرچه در سطح جهانی پلتفرم‌هایی مانند Patreon این نقش را ایفا می‌کنند، اما در ایران نیز نمونه‌های بومی مانند استفاده از لینک‌های حمایت مالی (نظیر زرین‌پال) یا فروش مستقیم قطعات از طریق تلگرام و واتس‌اپ شکل گرفته‌اند. در مواردی، برخی از مخاطبان وفادار آثارم، به‌صورت داوطلبانه از من حمایت مالی کرده‌اند تا بتوانم قطعات جدید تولید کنم. این شکل از تعامل، نه‌تنها بُعد مالی دارد، بلکه حس ارزشمندی از ارتباط انسانی و حمایت واقعی را نیز منتقل می‌کند و رابطه‌ی عمیق‌تری میان هنرمند و مخاطب ایجاد می‌سازد.

 

مطالب مرتبط

 

مسیر توسعه فردی، کمی چالشی ولی ممکن

البته که مسیر استقلال، همیشه هموار نیست. نبود حمایت مالی، عدم دسترسی به رسانه‌های رسمی، مشکلات حقوقی و نبود ناشر حرفه‌ای از جمله مسائلی هستند که من با آن‌ها دست‌وپنجه نرم کرده‌ام. اما در عوض، آزادی عمل، کنترل کامل بر آثار، و حس رضایت شخصی بالایی را تجربه کرده‌ام.

در پایان، می‌توانم بگویم که بله، بدون تهیه‌کننده هم می‌توان از موسیقی درآمد داشت. اما این مسیر نیازمند پشتکار، یادگیری مداوم، بازاریابی شخصی و تطبیق با شرایط بازار است. اگر اهل تلاش هستید، اگر باور دارید که موسیقی‌تان می‌تواند مخاطب داشته باشد، و اگر از نقش یک "تک‌نفره‌ی چندکاره" نمی‌ترسید، این راه ممکن و حتی لذت‌بخش است.

من هنوز در مسیر هستم، هنوز دارم یاد می‌گیرم، اما هر درآمدی که از موسیقی کسب می‌کنم، با طعم آزادی و خلاقیت همراه است. و این برای من ارزشمندترین دستاورد است.